Tras-scríbhinn

Bhí maidin fhómhair is mé (th)riall go Feochaill
Cé a tharlaigh sa ród orm ach stór mo chroí,
Ba deirge a gruaidh ná na caoraí caorthainn
Is gur bhinne a béal ná na ceoltaí sí.

Ara, leag mé mo lámh ar a brollach ró-dheas
Agus d'iarrais[1] póg uirthi, stór mo chroí,
Sé a dúirt sí, "Stop agus ná stróic mo chlóca,
Tá fios do intinn aige[2] bean an toighe."

Aistriúchán

One autumn morning as I was going towards Foughill(?)
Who should I meet on the road but the love of my heart,
Her cheek was redder than rowan berries
And her voice sweeter than fairy music.

I lay my hand on her lovely breast
And sought a kiss from her, my true love,
She said, "Stop and don't tear my cloak,
The lady of the house knows your mind."

Fonótaí

Tráchtaireacht

Is iad seo na véarsaí tosaigh d'amhrán a bhfuil teidil éagsúla air agus a bhfuil leaganacha éagsúla de le fáil ar fud Éireann. Tá sé le fáil go han-choitianta i gcúige Uladh agus i gcúige Mumhan. I leaganacha Ultacha de luaitear logainmneacha mar Feochaill (contae Ard Mhacha), Leamhchoill (contae Mhuineacháin) agus Dromainn Tí (contae Ard Mhacha). Déantar tagairt freisin i leaganacha Ultacha áirithe do phríomhtheaghlach na nGael in Ultaibh, muintir Néill. I leaganacha na Mumhan den amhrán luaitear na logainmneacha Eochaill agus Ceapach Choinn i gcontaetha Chorcaí agus Phort Láirge, agus ní dhéantar tagairt ar bith do na Niallaigh. Is féidir féachaint ar an amhrán mar shampla den chineál amhráin ar a dtugtar pastourelle. Féach Seán Ó Tuama, An grá in amhráin na ndaoine (BÁC, 1960), 23; idem, Repossessions (Corcaigh, 1995), 146. Tá leaganacha eile as Tír Eoghain le fáil in Gerard Stockman agus Heinrich Wagner, 'Contributions to a Study of Tyrone Irish', Lochlann 3 (1965), 43-235: 226-29. Le haghaidh leagain (níos faide) den amhrán as oirdheisceart Uladh mar aon le leabharliosta cuimsitheach féach Pádraigín Ní Uallacháin, A hidden Ulster: people, songs and traditions of Oriel (BÁC, 2003), 207-8, 516-7. Le haghaidh eolais faoi na foinn a bhaineann leis an amhrán féach Dónal O'Sullivan, 'The Bunting collection of Irish folk music and songs 1', Journal of the Irish Folk Song Society 22 (1927), 105. Tá leagan níos faide den amhrán againn i mbailiúchán Doegen ó Bhrigid McEvoy, contae Shligigh. Casann an t-amhránaí sean-nóis Nioclás Tóibín, as an Rinn, contae Phort Láirge, leagan Muimhneach ar Rinn na nGael (Cló Iar-Chonnacht, 1999).

Tá an t-amhrán seo tras-scríofa freisin in Róise Ní Bhaoill, Ulster Gaelic voices: bailiúchán Doegen 1931 (Béal Feirste, 2010), 232.